Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün adlarının tescil sürecini açıklamadan önce, bu kavramların tanımlamasının yapılmasında fayda olacağı kanaatindeyiz. Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaret, bir ürünün bulunduğu yöreden dolayı benzerlerinden farklılık arz eden, yöresel bir ürün adı olma özelliği taşır. Coğrafi işaretler de kendi aralarında menşe adı ve mahreç işareti olmak üzere ikiye ayrılırlar. Sadece ait oldukları bölgede üretilebilen, niteliklerini ancak ait olduğu yöre içinde üretildiği takdirde kazanabilen ürünlere menşe adı olarak ifade edilirler. Finike Portakalı ve Malatya Kayısısı menşe adına örnek olarak gösterilebilir. Mahreç işareti ise coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, bölge veya ülkeden kaynaklanan, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından bu coğrafi alan ile özdeşleşen, üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az biri belirlenmiş coğrafi alanın sınırları içinde yapılan ürünler olarak tanımlanmaktadırlar. Mahreç işaretlerinin ihtiva ettiği ürünlerin özelliklerinden en az bir tanesi özdeşleştiği coğrafi alana ait olmakla birlikte, bu coğrafi alan dışında da üretilebilmesi söz konusudur. Menşe adı veya mahreç işareti kapsamına girmeyen ve ilgili piyasada bir ürünü tarif etmek için geleneksel olarak en az otuz yıl süreyle kullanıldığı kanıtlanana adlar; geleneksel üretim veya işleme yöntemi yahut geleneksel bileşimden kaynaklanması, geleneksel hammadde veya malzemeden üretilmiş olması şartlarından en az birini sağlayan adlar da geleneksel ürün niteliğini taşır.
Coğrafi işaretler ve geleneksel ürün adları, tescile konu olan ürünün üretimi, kaynağı gibi bir takım genel niteliklerine bağlı özelliklerden ötürü belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunmasını amaçlamaktadır. Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adları Tescil Süreci tek bir üreticinin haklarını değil, tescil belgesindeki şartlara uygun üretim yapan ve pazarlayanların tümünün haklarını korur. Üreticileri kolektif bir biçimde koruyan bir hak olduğundan kırsal kalkınmaya aracılık eder ve ülke ekonomisine katkı sağlar. Ayrıca bu koruma ile sahte üretimlerin engellenmesi mümkün olduğundan, ürünün gerçek üreticisinin yaşayabileceği olası kazanç kayıpları da önlenmiş olur.
Tescilli coğrafi işaretin ve geleneksel ürün adının, şartları sağlayan herkes tarafından üretimi ve pazarlaması yapılabilmesi mümkün olsa da; tescil başvurusunda bulunma hakkına: üretici grupları, ürün veya ürünün kaynaklandığı coğrafi alanla ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, ürünle ilgili olarak kamu yararına çalışan veya üyelerinin ekonomik çıkarlarını korumaya yetkili dernekler, vakıflar ve kooperatifler, ürünün tek bir üreticisi varsa, bu durumu ispat etmesi şartıyla ilgili üretici olma niteliğini haiz gerçek ve tüzel kişiler sahiptir.
Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adları Tescil Süreci ürün adı başvurusu yapmak için Türk Patent ve Marka Kurumunun resmi internet sitesinde işlem formları arasında yer alan başvuru formlarının elektronik ortamda eksiksiz olarak doldurulması gerekmekte ve coğrafi işaret başvurusunda bulunurken, başvuru konusu ürünün ilgili yörede üretilmesiyle oluşan, diğer yörelerdeki benzer ürünlerden farklarının ortaya konması, bu farkların ürünün ünlendiği yöre ile bağının belirtilip ispatlanması, gibi ve yine geleneksel ürün adı başvurusunda bulunurken, başvuru vekil aracılığıyla yapılıyorsa vekilin kimlik ve iletişim bilgileri gerekli olması, gibi dikkat edilmesi gereken birçok husus mevcut olup, daha birçok detaylı kriterin varlığı dolayısıyla başvuru sürecini bir uzman vasıtasıyla yürütmek hak ve zaman kayıplarının önlenmesi adına hayati bir öneme sahiptir. Tescil başvurusu yapılan coğrafi işarete veya geleneksel ürün adına ait başvuru kurum tarafından değerlendirilir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunda belirtilen koşulların sağlanması halinde başvurular bültende yayınlanır. Bültende yayım tarihinden itibaren üç ay içinde hakkında herhangi bir itiraz yapılmamış, yapılan itirazlar nihai olarak reddedilmiş veya itirazların değerlendirilmesi sonucunda değişikliğe uğramış başvuru, bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde tescil ücretinin ödenmesi ve ödendiğine ilişkin bilginin aynı süre içinde kuruma sunulması şartıyla tescil edilir, sicile kaydedilir ve tescil bilgileri bültende yayımlanır. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununda yer alan şartlara uygun olanlar, tescil edilmesi şartıyla, coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı korumasından yararlanacaktır.
Daha fazla detay almak için bizi Instagram üzerinden takip edebilirsiniz veya Ece Patent sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.